• مقدمه
• تعریف خودرو گذر موقت
• تفاوت خودرو گذر موقت با خودروهای پلاک ملی و مناطق آزاد
• موارد استفاده از خودرو گذر موقت
• شرایط دریافت پلاک گذر موقت
• افراد واجد شرایط برای دریافت پلاک گذر موقت
• الزامات اقامت در خارج از کشور و مدت زمان آن برای دریافت پلاک گذر موقت
• ممنوعیت فروش و اجاره خودروهای گذر موقت
• مدارک لازم برای دریافت پلاک گذر موقت
• مدت اعتبار و تمدید پلاک گذر موقت
• شرایط و محدودیت‌های تمدید مدت اعتبار
• عواقب عدم خروج خودرو پس از پایان مهلت مجاز
• قوانین و محدودیت‌های استفاده از خودروهای گذر موقت
• نکات مهم برای متقاضیان خودروهای گذر موقت
• توصیه مهم برای متقاضیان خودروهای گذر موقت

در ایران، برخی افراد به دلایل مختلفی مانند سفرهای کوتاه‌مدت، نمایشگاه‌ها یا استفاده شخصی، تمایل دارند با خودروهای خارجی در کشور تردد کنند. برای این منظور، مجوزی تحت عنوان «پلاک گذر موقت» صادر می‌شود که به دارندگان این امکان را می‌دهد تا به‌صورت موقت و قانونی از خودروهای وارداتی استفاده کنند. در این مقاله، به بررسی کامل خودروهای گذر موقت، شرایط دریافت پلاک، مدارک لازم، مدت اعتبار و قوانین مرتبط می‌پردازیم.

تعریف خودرو گذر موقت

• مفهوم خودرو گذر موقت و تفاوت آن با خودروهای پلاک ملی
• موارد استفاده از خودروهای گذر موقت در ایران

خودرو گذر موقت خودرویی است که با پلاک موقتی به مدت محدودی (معمولاً 3 تا 6 ماه) به کشور وارد می‌شود. این نوع خودروها برای گذر موقت در جاده‌های کشور صادر می‌شوند و مهلت مشخصی برای تردد دارند. دارندگان این خودروها باید بعد از اتمام مدت تعیین‌شده، خودرو را از کشور خارج یا تمدید گذر موقت کنند.

پلاک گذر موقت خودرو ثابت می‌کند که شما صاحب وسیله نقلیه‌ای هستید که برای مدتی به ایران وارد شده و پس از تمام شدن تاریخ پلاک، باید آن را از کشور خارج کنید. این خودروها بیشتر توسط افراد غیرمقیم، مسافران خارجی یا کسانی که به صورت موقت به کشور سفر کرده‌اند، وارد می‌شوند.

تفاوت خودرو گذر موقت با خودروهای پلاک ملی و مناطق آزاد

خودروهای گذر موقت با خودروهای دارای پلاک ملی متفاوت هستند. این خودروها محدودیت‌های خاصی دارند و نمی‌توان آنها را فروخت یا اجاره داد و برای مدت محدودی در داخل ایران اجازه تردد دارند. همچنین خودروی گذر موقت با خودرو منطقه آزاد نیز متفاوت است، زیرا خودروی دارای پلاک منطقه آزاد فقط می‌تواند در محدوده منطقه آزاد تردد کند اما خودروی گذر موقت مانند یک خودروی دارای پلاک ایران در تمام جاده‌های ایران تردد کند.

جدول زیر، خلاصه‌ای از تفاوت‌های بین خودروهای پلاک موقت و خودروهای منطقه آزاد را ارائه می‌دهد:

موارد استفاده از خودروهای گذر موقت

این خودروها معمولاً برای اهداف مختلفی استفاده می‌شوند، از جمله:

• سفرهای گردشگری کوتاه‌مدت
• مأموریت‌های کاری و تجاری
• شرکت در نمایشگاه‌ها
• تحصیل موقت در کشور

 شرایط دریافت پلاک گذر موقت

دریافت پلاک گذر موقت نیازمند رعایت شرایط و ضوابط مشخصی است که برای اطمینان از استفاده قانونی و موقت از خودروهای وارداتی در نظر گرفته شده‌اند. آشنایی با این شرایط، نخستین گام برای متقاضیان دریافت پلاک گذر موقت است.

افراد واجد شرایط برای دریافت پلاک گذر موقت

دریافت پلاک گذر موقت محدود به گروه‌های خاصی است که شرایط تعیین‌شده توسط مراجع قانونی را دارا باشند. بر اساس قوانین ایران افراد زیر  واجد شرایط دریافت این مجوز هستند:

• اتباع خارجی که به صورت موقت و قانونی در کشور حضور دارند
• ایرانیان مقیم خارج که حداقل سه ماه از اقامت آن‌ها در خارج از ایران گذشته باشد
• تجار و دیپلمات‌ها

 این محدودیت‌ها برای جلوگیری از سوءاستفاده از سیستم پلاک موقت و اطمینان از استفاده قانونی از خودروها طراحی شده‌اند. متقاضیان باید مدارکی دال بر وضعیت اقامتی خود در خارج از کشور، مانند ویزا یا اجازه اقامت معتبر، ارائه دهند.

الزامات اقامت در خارج از کشور و مدت زمان آن برای دریافت پلاک گذر موقت

یکی از شروط اصلی برای ایرانیان متقاضی پلاک گذر موقت، اثبات اقامت حداقل سه‌ماهه در خارج از کشور است. این الزام از طریق ارائه مدارکی مانند گذرنامه با مهر خروج از ایران، اجازه اقامت کشور مقصد، یا گواهی اشتغال به تحصیل یا کار در خارج تأمین می‌شود. برای اتباع خارجی، مدت مجاز اقامت در ایران با توجه به نوع ویزا تعیین می‌شود و معمولاً هماهنگ با اعتبار پلاک گذر موقت است. این هماهنگی تضمین می‌کند که خودرو تنها در مدت حضور قانونی مالک در کشور قابل استفاده است.

ممنوعیت فروش و اجاره خودروهای گذر موقت

خودروهای دارای پلاک گذر موقت غیرقابل انتقال به دیگران هستند و هرگونه اقدام برای فروش، اجاره یا واگذاری آن‌ها به اشخاص ثالث ممنوع است. این قانون برای جلوگیری از تبدیل شدن خودروهای موقت به کالایی تجاری و نقض هدف اصلی سیستم طراحی شده است. در صورت تخلف، مالک خودرو مشمول جریمه‌های سنگین، ضبط ضمانت‌نامه و حتی محرومیت از دریافت مجوزهای آینده می‌شود. این محدودیت‌ها نشان‌دهنده جدیت دولت در کنترل ورود و خروج خودروهای خارجی است.

همچنین ورود برخی از خودروها مانند هامر، مازراتی، پورشه، بوگاتی و خودروهای وارداتی خاص به ایران ممنوع است.

مدارک لازم برای دریافت پلاک گذر موقت

برای دریافت پلاک گذر موقت (کاپوتاژ)، به مدارک زیر نیاز خواهید داشت:

1.پاسپورت معتبر و گواهینامه بین‌المللی

متقاضیان باید پاسپورت معتبر با حداقل شش ماه اعتبار و گواهینامه رانندگی بین‌المللی ارائه دهند. گواهینامه بین‌المللی باید مطابق با کنوانسیون 1949 ژنو یا 1968 وین صادر شده باشد و در ایران به رسمیت شناخته شود. برای ایرانیان مقیم خارج، ارائه گواهینامه رانندگی معتبر کشور محل اقامت نیز الزامی است. این مدارک برای احراز هویت و صلاحیت رانندگی متقاضی ضروری هستند.

2.مجوز عبور (کارنه دوپاساژ) و معرفی‌نامه گمرک

کارنه دوپاساژ (Carnet de Passage) سندی بین‌المللی است که ورود موقت خودرو به کشور بدون پرداخت حقوق گمرکی را ممکن می‌سازد. این سند برای خودروهایی که از طریق مرزهای زمینی وارد کشور می‌شوند، لازم است. علاوه بر این، معرفی‌نامه گمرک که تأییدیه ورود قانونی خودرو به ایران است، باید ارائه شود. دقت داشته باشید که برای گذرنامه موقت، باید مبلغی به میزان 3 برابر ارزش خودرویی که قصد وارد کردن آن را دارید، به عنوان ضمانت خروج به موقع از کشور به گمرک پرداخت کنید.  

این مدارک تضمین می‌کنند که خودرو به صورت موقت و مطابق مقررات بین‌المللی وارد کشور شده است.

3.مدارک شناسایی خودرو و بیمه‌نامه معتبر

ارائه مدارک مالکیت خودرو (مانند سند ثبت خودرو یا سند موقت) و بیمه‌نامه بین‌المللی (معمولاً بیمه سبز) الزامی است. بیمه باید حداقل پوشش مسئولیت مدنی مطابق قوانین ایران را داشته باشد. برای خودروهای وارداتی، گواهی تطابق با استانداردهای فنی ایران نیز ممکن است مورد نیاز باشد. این مدارک اطمینان می‌دهند که خودرو از نظر فنی و قانونی قابلیت تردد در جاده‌های ایران را دارد.

 مدت اعتبار و تمدید پلاک گذر موقت

مدت اعتبار پلاک گذر موقت بر اساس کشور مبدا خودرو تعیین و به سه گروه اصلی تقسیم می‌شود:

• گروه اول:

خودروهایی که از کشورهایی غیر از افغانستان و حوزه خلیج فارس وارد ایران می‌شوند،

• مدت اعتبار اولیه: 3 ماه
• امکان تمدید تا 6 ماه با پرداخت هزینه تمدید
• گروه دوم:

خودروهایی که از امارات متحده عربی وارد می‌شوند،

• مدت اعتبار اولیه: 2 ماه
• امکان تمدید با پرداخت هزینه اضافی
• گروه سوم:

خودروهایی که از افغانستان و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس (به جز امارات) وارد می‌شوند،

• مدت اعتبار اولیه: 1 ماه
• امکان تمدید محدود و با شرایط خاص

نکته مهم:

در همه موارد، پس از پایان مهلت تعیین‌شده، خروج خودرو از کشور الزامی است. تمدید اعتبار فقط با درخواست کتبی و پرداخت هزینه امکان‌پذیر است. عدم رعایت این مهلت‌ها می‌تواند منجر به توقیف خودرو و مشکلات قانونی شود.

شرایط و محدودیت‌های تمدید مدت اعتبار

هر خودروی پلاک موقت از 1 تا 6 ماه بسته به شرایطش امکان تردد در کشور را خواهد داشت. چنانچه در این بازه زمانی نیاز به تمدید داشته باشد باید هزینه تمدید پلاک گذر موقت را نیز بپردازد.

هزینه لازم برای تمدید کردن پلاک گذر موقت خودروها در حدود 10 الی 20 میلیون تومان می‌باشد. با پرداخت این مبلغ تنها برای حداکثر 6 ماه اجازه تردد در جاده‌های کشور صادر می‌شود.

عواقب عدم خروج خودرو پس از پایان مهلت مجاز

خودروهایی که مهلت شش ماهه آنها به اتمام رسیده است باید خاک ایران را ترک کنند. توجه داشته باشید بعد از گذشت 6 ماه بدون خارج شدن از کشور امکان تمدید پلاک گذر موقت وجود ندارد. خودروی مذکور بعد از این تاریخ قاچاق به حساب می‌آید و برای فرد پرونده قضایی تشکیل خواهد شد.

جریمه نقدی سنگین، توقیف خودرو، معرفی مالک به مراجع قضایی و تشکیل پرونده قضایی در گمرکی که پروانه ورود خودرو را صادر کرده، از جمله این جرایم هستند. تمدید پروانه تنها توسط گمرک کافی نیست و لازم است همراه آن پلاک راهنمایی و رانندگی هم گرفته شود.

قوانین و محدودیت‌های استفاده از خودروهای گذر موقت

از مهم‌ترین محدودیت‌های پلاک گذر موقت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محدوده تردد محدود است: خودروهای دارای پلاک گذر موقت تنها مجاز به تردد در مناطقی هستند که در مجوز ورود خودرو مشخص شده است. به طور کلی، این خودروها اجازه سفر به شهرها یا مناطقی خارج از محدوده تعیین شده را ندارند و تردد در خارج از این محدوده غیرقانونی است.
• ممنوعیت فروش و انتقال مالکیت: خودروهای گذر موقت حق فروش، انتقال مالکیت یا واگذاری به دیگران را در ایران ندارند. این خودروها باید پس از پایان مدت مجاز، به کشور مبدا بازگردانده شوند و هرگونه خرید و فروش آنها در ایران مصداق قاچاق کالا است.
• اجرای سختگیرانه قوانین و جریمه‌ها: پلیس راهنمایی و رانندگی ایران نظارت دقیقی بر تردد خودروهای گذر موقت دارد. تخلفاتی مانند عدم خروج به موقع خودرو، تردد خارج از محدوده مجاز یا فروش غیرقانونی، منجر به جریمه‌های سنگین، توقیف خودرو و تشکیل پرونده قضایی می‌شود.
• لزوم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی: دارندگان خودروهای گذر موقت موظف به رعایت تمامی قوانین راهنمایی و رانندگی از جمله محدودیت سرعت، استفاده از کمربند ایمنی و پرداخت عوارض هستند. عدم رعایت این قوانین نیز می‌تواند موجب جریمه و توقیف خودرو شود.
• مدت زمان محدود تردد: حداکثر مدت زمان مجاز برای تردد خودروهای گذر موقت در ایران معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه است و پس از این مدت، خروج خودرو از کشور الزامی است. تمدید مدت زمان تردد تنها با درخواست کتبی و پرداخت هزینه ممکن است و در غیر این صورت خودرو به عنوان کالای قاچاق تلقی می‌شود.

رعایت دقیق این قوانین و محدودیت‌ها برای جلوگیری از مشکلات قانونی، جریمه‌های مالی و توقیف خودرو ضروری است.

 نکات مهم برای متقاضیان خودروهای گذر موقت

اگر شما نیز متقاضی کاپوتاژ هستید و می‌خواهید پلاک موقت دریافت کنید، به نکات زیر دقت داشته باشید:

توصیه‌های ایمنی و قانونی برای استفاده از خودروهای گذر موقت

• همیشه اصل مدارک خودرو را همراه داشته باشید.
• از بیمه شخص ثالث با پوشش کامل استفاده کنید.
• سیستم ناوبری خودرو را برای مسیرهای مجاز تنظیم کنید.
• از رانندگی در مناطق مرزی بدون مجوز ویژه خودداری کنید.

نکاتی درباره خرید و فروش غیرقانونی این خودروها

خرید و فروش خودروهای گذر موقت در ایران غیرقانونی است و هیچ سند مالکیتی برای آن‌ها صادر نمی‌شود. این خودروها پس از پایان مهلت، توسط گمرک توقیف می‌شوند. متأسفانه برخی سودجویان با تبلیغات فریبنده اقدام به فروش این خودروها می‌کنند که منجر به ضرر مالی خریداران می‌شود.

اهمیت رعایت مهلت‌های قانونی و خروج به‌موقع از کشور

برنامه‌ریزی برای خروج خودرو حداقل 10 روز قبل از پایان مهلت ضروری است. تأخیر در خروج ممکن است به دلیل مشکلات گمرکی یا حمل‌ونقل پیش بیاید. در صورت عدم خروج به موقع، نه تنها ضمانت‌نامه از بین می‌رود، بلکه امکان ورود مجدد با خودرو به ایران نیز مسدود می‌شود.

نتیجه‌گیری

استفاده از خودروهای گذر موقت می‌تواند تجربه‌ای جذاب و مفید برای افرادی باشد که به‌صورت موقت در ایران حضور دارند یا قصد دارند خودروهای خاصی را وارد کشور کنند. با این حال، رعایت دقیق قوانین و مقررات مربوط به پلاک گذر موقت، از جمله مدت زمان مجاز تردد، ممنوعیت فروش و اجاره و استفاده صرفاً توسط مالک، از اهمیت بالایی برخوردار است. آگاهی کامل از این قوانین می‌تواند از بروز مشکلات قانونی و مالی جلوگیری کند.

سؤالات متداول  (FAQ)

آیا می‌توان پلاک گذر موقت را به پلاک ملی تبدیل کرد؟

خیر، تبدیل پلاک گذر موقت به پلاک ملی امکان‌پذیر نیست و هرگونه تبلیغ در این زمینه غیرقانونی است.

چه مدت زمانی می‌توان با پلاک گذر موقت در ایران تردد کرد؟

مدت زمان مجاز تردد بستگی به کشور مبدا خودرو دارد و معمولاً بین یک تا سه ماه است. در برخی موارد خاص، امکان تمدید برای مدت محدود وجود دارد.

آیا می‌توان خودرو گذر موقت را به شخص دیگری واگذار کرد؟

خیر، واگذاری، فروش یا اجاره خودروهای گذر موقت به افراد دیگر ممنوع است و تخلف محسوب می‌شود.

چه مدارکی برای دریافت پلاک گذر موقت لازم است؟

پاسپورت معتبر، گواهینامه بین‌المللی، مجوز عبور (کارنه دوپاساژ)، معرفی‌نامه گمرک، مدارک شناسایی خودرو و بیمه‌نامه معتبر از جمله مدارک لازم هستند.

در صورت عدم خروج خودرو پس از پایان مهلت مجاز، چه عواقبی دارد؟

در صورت عدم خروج به‌موقع، خودرو به‌عنوان کالای قاچاق محسوب می‌شود و مالک با جریمه‌های سنگین و پیگرد قانونی مواجه خواهد شد.